Obróbka wstępna to jeden z pierwszych etapów przygotowujących produkty do dalszego przetwarzania. Dzięki niej można nadać obrabianym produktom pożądane cechy albo też uzyskać tzw. półprodukty będące bazą dla przygotowania potraw.
W obróbce wstępnej można wyróżnić dwa etapy: brudny i czysty. Ten pierwszy to po prostu pozbycie się części uszkodzonych oraz niejadalnych w danym surowcu. Drugi etap to nadawanie odpowiednich kształtów, wielkości itp. Obie fazy przeprowadza się w specjalnie do tego przygotowanym miejscu. Może to być zaplecze danego lokalu albo też tzw. przygotowalnia centralna, z której usług korzysta wiele lokali.
Najpopularniejszymi rodzajami urządzeń gastronomicznych do obróbki wstępnej należą:
– urządzenia gastronomiczne służące do płukania oraz obierania warzyw;
– urządzenia gastronomiczne do rozdrabniania warzyw;
– maszyny za pomocą, których mieli się mięso (ale również te do jego spulchniania i maceracji);
– krajalnice;
– maszyny do wyciskania soków;
– urządzenia gastronomiczne służące do przygotowywania ciasta;
W procesie obróbki wstępnej można wyróżnić wiele konkretnych czynności i właśnie pod ich kątem produkowane są wspomniane typy urządzeń gastronomicznych. Oto kilka przykładów takich czynności wraz z urządzeniami, za pomocą których się je wykonuje:
– bardzo często szczególnie w przypadku obróbki warzyw i owoców należy najpierw je posortować. Używa się w tym celu sortowników, które mogą segregować surowiec pod kątem wielkości albo też dojrzałości;
– niektóre surowce bywają wymieszane z zanieczyszczeniami stałymi. Aby pozbyć się tych ostatnich, stosuje się odsiewacze oraz różnego rodzaju sita;
– aby usunąć zabrudzenia z powierzchni surowców, stosuje się myjki;
– by z kolei pozbyć się części niejadalnych, używane są skrobaczki do ryb, obieraczki (najczęściej do ziemniaków, ale również do innych warzyw);
– do pozyskiwania soków z owoców i warzyw służą przede wszystkim sokowirówki oraz urządzenia o wąskim zastosowaniu, czyli wyciskacze do cytryn;
– kolejną czynnością należącą do obróbki wstępnej jest rozdrabnianie. Tutaj zależnie od surowców i poziomu rozdrobnienia używa się: krajalnic – głównie do serów, pieczywa i wędlin; młynków do mielenia kawy i różnorakich przypraw suchych; urządzeń do krojenia warzyw; przecieraczek oraz tzw. kutrów, oraz wilków;
– każda potrawa wymaga odmiennej ilości poszczególnych składników, dlatego tak ważne jest ich odpowiednie odmierzania za pomocą dozowników i porcjowarek;
– niektóre potrawy wymagają nadania im odpowiedniego kształtu, służą do tego urządzenia formujące pierogi, kotlety oraz wałkownice do ciast;
– równie ważne jest dobre wymieszanie poszczególnych składników za pomocą mikserów oraz ubijarek;
– aby nadać odpowiednią strukturę mięsom stosuje się specjalne spulchniacze;
– często używanym produktem są również jajka, których powierzchnia musie być zdezynfekowana za pomocą naświetlaczy do jaj.